Print deze pagina

Wim en zijn viool

Iedereen gaat anders om met dementie. Dat ziet Marise Kraaijeveld, casemanager bij Geriant, dagelijks. Ze vertelt verhalen uit haar praktijk.

Viool spelen was zijn lust en zijn leven. Hij speelde al vanaf zijn negende op dit prachtige instrument en was jaren lid van amateurorkesten. Toen hij begin 70 jaar was, kreeg Wim de diagnose Alzheimer en werd het spelen op de viool minder.

Moeilijk te begrijpen

Zijn vrouw bedacht om zelf vioolles te gaan nemen, in de hoop dat zij met hem samen zou kunnen gaan spelen. Wat een mooi en liefdevol gebaar was, bleek in de praktijk anders uit te pakken. Wie had kunnen bedenken dat dit voor hem moeilijk was om te begrijpen. ‘Waarom ging zij op zijn viool spelen, dat wilde hij absoluut niet!’ Hij had niet door dat zij een andere viool in de hand had en dat hij zijn eigen instrument moest bespelen.

Zelf les nemen

Tijdens een huisbezoek hadden wij het hierover en op verzoek speelde Wim een stukje voor ons. Hij hoorde niet meer dat de viool niet helemaal goed gestemd was, maar had duidelijk plezier! ‘Is het een idee om hem zelf les te laten nemen?’ Ik hoorde mij deze gedachte uitspreken en dat bleek een goede zet. Wim voelde er wel voor. Zijn vrouw vroeg haar docent of zij dit wilde proberen en zo geschiedde.

Bijzondere ervaring

Na het overlijden van Wim sprak ik zijn vrouw. Zij vertelde dat hij tot twee weken voor zijn overlijden met de lessen was doorgegaan. Dat maakte mij nieuwsgierig naar het verhaal van de docente en ik belde haar om dit te horen. Zij vertelde mij wat een bijzondere ervaring het voor haar en Wim is geweest om met hem te blijven vioolspelen. Haar mooie verhaal laat zien dat muziek bij je blijft, ook als je dementie hebt.

Andante of allegro

De viooldocente vertelde: ‘In het begin was het zoeken. Maar ik merkte al snel dat als ik Wim een complimentje gaf hij helemaal opbloeide, alerter werd en goed mee kon spelen. Wel was hij snel afgeleid, maar met een grapje hield ik hem bij de les. Ik had helemaal geen ervaring met spelen met iemand met dementie, maar we hadden een klik en ik heb mijn gevoel maar gewoon gevolgd. Geen directe vraag stellen maar verpakken in een verhaal werkte goed. Ik probeerde hem zoveel mogelijk zelf te laten doen; het muziekboek erbij pakken, de bladzijden omslaan. Of ik vroeg hem naar een bladzijde te gaan en te vertellen of het andante of allegro moest zijn. Hij was lang in staat dit aan te geven.’

Concertje voor medebewoners

‘Wim ging verder achteruit, spreken lukte hem niet meer en hij kon mij soms intens aankijken. Hij verhuisde naar het verpleeghuis, maar we bleven samen spelen. Geregeld raakte hij geëmotioneerd door de muziek. Als ik binnenkwam herkende hij mij niet, tot ik de viool erbij nam. Dan zag ik zijn blik veranderen. Ik moest hem steeds meer begeleiden bij het spelen, maar het plezier bleef. We hebben samen zelfs nog een klein concertje gegeven voor de medebewoners!’

Alerter en wakkerder

‘Het meest fascinerende was wel dat hij tot het laatst aan toe wist hoe hij zijn viool en strijkstok moest vasthouden. Hij heeft hier nooit hulp bij nodig gehad, terwijl hij allang niet meer wist wat hij met een vork moest doen en volledige hulp nodig had met eten. Ook hoorde ik steeds terug van de zorgmedewerkers dat hij na een half uur les veel alerter en wakkerder was. Ik zou het alle bewoners gunnen dagelijks een half uur iets met muziek te doen. Het heeft een heel goede invloed op het brein!’