Print deze pagina

Behandeling bij dementie: rivastigmine-pleisters

Bij bepaalde vormen van dementie schrijft de arts rivastigmine-pleisters voor. Bij een kleine groep patiënten vertraagt dit middel het ziekteproces. Patiënten kunnen bovendien soms minder onrust en meer concentratie ervaren.

Mensen met dementie hebben een tekort aan stofjes in de hersenen (neurotransmitters) die nodig zijn om de prikkels door te geven. Acetylcholine is zo’n stofje, vertelt specialist ouderengeneeskunde Cor Wabeke van Geriant. ‘Met name bij mensen met de ziekte van Alzheimer wordt het te snel afgebroken. Daarom schrijven we rivastigmine-pleisters voor. Het middel in de pleister wordt opgenomen door de huid.’

Geen wondermiddel

Dankzij rivastigmine wordt acetylcholine in de hersenen minder snel afgebroken. Bij een aantal patiënten met de ziekte van Alzheimer remt het middel daardoor het ziekteproces. Patiënten ervaren bovendien soms minder onrust en kunnen zich beter concentreren. Wel is de werking van het middel subtiel. Cor Wabeke: ‘Wij waarschuwen dus altijd: verwacht er geen wonderen van.’

Bijwerkingen

Rivastigmine-pleisters kunnen de huid irriteren. Daarom zijn mensen soms geneigd ermee te stoppen. ‘Jammer’, vindt Cor Wabeke, aangezien het middel bij sommige mensen – ongeveer 1 op de 8 – daadwerkelijk de ziekte remt. ‘Als zij stoppen met rivastigmine, gaat hun gezondheid soms plotseling snel achteruit.’ Een mogelijke oplossing is dat de arts capsules voorschrijft in plaats van in pleisters. Cor Wabeke: ‘Het middel kan dan buikklachten geven. De vraag is dus altijd welke toediening de minste bijwerkingen geeft.’

Goede afspraken

Rivastigmine-pleisters worden op de rug geplakt. Elke dag op een ander plekje, om huidirritatie te voorkomen. Het plakken is een taak voor de mantelzorger, óf voor de thuiszorg. Marijke Verbeek is mantelzorger voor haar partner Nan van den Broek, die de ziekte van Alzheimer heeft. De thuiszorg verzorgt de pleisters. Marijke: ‘Met name als het mooi weer is, vindt Nan dat lastig. Als ze naar buiten wil, moet ze steeds rekening houden met de thuiszorg die de pleister komt vervangen. Daarom hebben we goede afspraken gemaakt. De thuiszorg komt nu altijd ’s avonds.’

Zinkzalf

Voor geïrriteerde huid heeft Marijke een pot zinkzalf gekocht. ‘Dun opbrengen’, adviseert ze. ‘En de pleisterresten verwijderen met water en een watje. Als je de plekjes goed verzorgt, valt de irritatie mee.’

Tegen hallucinaties

Rivastigmine wordt ook voorgeschreven bij Lewy Body dementie en bij de ziekte van Parkinson. Cor Wabeke: ‘Deze patiënten hebben vaak last van hallucinaties. Dankzij rivastigmine verminderen de hallucinaties. Het medicijn heeft bij hen dus een andere uitwerking dan bij patiënten met de ziekte van Alzheimer.’

Strohalm

De specialist ouderengeneeskunde benadrukt overigens dat de meeste patiënten weinig bijwerkingen ondervinden van rivastigmine. ‘Gelukkig maar’, zegt hij. ‘Want de vooruitzichten voor de ziekte van Alzheimer zijn voor veel mensen beangstigend. Rivastigmine is dan een strohalm. Daar klampen patiënten zich graag aan vast. In de hoop dat het de ziekte remt, nemen zij milde bijwerkingen graag voor lief.’

Rivastigmine en hartklachten

Bij mensen met hartklachten zijn artsen voorzichtig met het voorschrijven van rivastigmine. Cor Wabeke: ‘Het middel brengt de hartslagfrequentie omlaag. Als die toch al een beetje laag is, laten we eerst een hartfilmpje maken. Ook als patiënten hartmedicatie slikken, zijn we extra voorzichtig met rivastigmine.’

Meer informatie over medicijnen bij dementie