Print deze pagina

Schone schijn

Margreet Berndsen is vrijwilligster in Alzheimer Café Texel. Ook in haar naaste omgeving heeft ze ervaring met dementie: haar schoonmoeder en vader leden eraan.

Broodmager was ze, toen we haar op kwamen halen. De haren slap en ongekamd, in geen maanden gepermanent. We schrokken ons wild. Hadden nog geen enkele ervaring met dementie. Een half jaar lang had mijn schoonmoeder een bezoek van ons weten te voorkomen. Een paar uur voordat we haar in Arnhem wilden bezoeken, belde ze steeds af. Niet komen, hoor. Ze kon het niet aan, voelde zich niet lekker.

Vrienden afgestoten

Nadat we haar in de slaapkamer van onze jongste zoon hadden geïnstalleerd, bleek ze niets te willen.  Eten, uit bed komen, ze zag het allemaal niet zitten. Toen we haar vroegen wie van haar vriendinnen we moesten vertellen dat ze een tijdje van huis was, antwoordde ze dat ze haar allemaal hadden laten zakken. Later zou blijken dat juist zij haar vriendenkring van zich af had gestoten. Bang dat ze zouden merken dat er geestelijk iets helemaal misging.

Op de been

Nadat we ontdekt hadden dat ze vuile kleding gewoon in kastjes had gesmeten, niet meer douchte, wasmachine en koffiezetapparaat niet meer gebruikte (ze wist niet meer hoe ze de apparaten moest bedienen) en niet meer at, begonnen we met pogingen haar weer op de been te krijgen. Ik maakte boterhammen voor haar met gebakken ei, gebakken tomaat of gebakken champignons. Zie daar maar eens weerstand aan te bieden, dacht ik. ‘Lief, maar ik heb geen trek, kind’, kreeg ik aanvankelijk te horen. Maar als ik haar alleen had gelaten, zag ik even later dat het bord wel leeg was.

Tandenpoetsen

Opstaan om bij ons in de huiskamer te komen zitten, was ze alleen nog steeds niet van plan. Ze bleef in bed liggen. Toen ze op een dag zei dat ze een vieze smaak in haar mond had, maakte ik van de gelegenheid gebruik om te zeggen dat tandenpoetsen wonderen zou doen. 'En als je er dan toch uit bent, help ik je even om lekker te douchen. Voel je je wat meer mens.’ Daar stemde ze mee in, tot mijn grote verbazing. Diezelfde dag heb ik een afspraak gemaakt voor de thuiskapper en de pedicure.

Verzorgingshuis

Het duurde al met al twee weken voordat we haar zover hadden dat ze uit bed kwam en schoon en gekapt bij ons in de kamer zat. Tijdens een van de gesprekken die we voerden, liet ze blijken niet meer terug naar Arnhem te willen. Voor zichzelf zorgen lukte gewoon niet meer, erkende ze schoorvoetend. Omdat er op dat moment kamers leegstonden in het verzorgingshuis op het eiland, stemde ze ermee in om te gaan kijken. Nadat een verzorgende haar vriendelijk aan de arm had genomen en haar had rondgeleid, zei ze dat ze hier wel graag wilde wonen, want hier kende ze – op haar kinderen en kleinkinderen na – niemand. En dat vond ze een heel fijn idee, want in Arnhem mochten ze niet weten wat er gaande was.

Uitstekende tactiek

Zo kwamen we erachter hoe sterk mijn schoonmoeder was in het ophouden van de uiterlijke schijn. Zelfs mensen die haar wekelijks spraken, hadden er geen idee van dat ze het stadium van beginnende dementie al achter zich had liggen. Haar tactiek werkte uitstekend. Vooral de ander aan het woord laten en op de juiste momenten al dan niet instemmend reageren. Die schijn heeft ze jarenlang op weten te houden.