Print deze pagina

Genieten van Kerstmis hoort erbij

'Het leven bestaat uit meer dan alleen een man met dementie', zegt Ria Kort. Haar echtgenoot woont nog thuis, met Kerstmis gaan ze gourmetten. En ook Tiny Olierook tuigt de hele zaak weer op, compleet met lichtjes en slingers. Haar man woont verderop in een verpleeghuis.

Tiny Olierook (77) uit Oudorp versiert ook dit jaar weer de kerstboom. 'Maar als je diep in mijn hart kijkt', zegt ze, 'dan vraag ik mij af: waar doe ik het voor? Dan bijt ik op mijn tanden en spreek mijzelf toe: “Tiny, doorzetten! Ook al is er geen moer an.”' Het is voor de derde keer dat ze Kerstmis viert terwijl haar man Cees (78) verderop in verpleeghuis Lauwershof verblijft. 'Zeker, ik neem hem mee naar huis', zegt ze. 'Maar het gaat hem vooral om “het loopje”. Een kerstdiner met de kinderen is te druk.' Tiny eet 's middags – net als vorig jaar – thuis een feestelijk broodje met hem. 'Daarna zet ik hem in zijn stoel, en valt hij in slaap.' Ze heeft geen idee of hij kan genieten van de kerstversieringen. 'Het gaat langs hem heen', zegt ze. 'Hoewel hij ook ineens kan zeggen: “Mooi hè, die lichtjes!”'

Boos

Bij Ria de Kort (65) uit Sint Pancras hangt de kerstboom ondersteboven aan het plafond. 'Gewoon omdat ik dat mooi vind', zegt ze. 'Apart he?' Haar man Jan (68) woont thuis. Als hij overdag naar de zorgboerderij gaat, kan zij het kerstdiner voorbereiden. 'Gourmetten met het hele spul', zegt ze. Voor Ria bestaat het leven uit meer dan alleen een man met dementie. Tuinieren en genieten van Kerstmis horen erbij. De ziekte heeft haar man veranderd. 'Vroeger was hij nooit boos', zegt ze. 'Tegenwoordig wel. Laatst snoeide ik de klimop. “Hoe haal je het in je malle hoofd om er zo'n troep van te maken”, zei hij.'

Wijn bij het eten

Bij de familie Kort is de kersttafel altijd gedekt met veel kaarsjes en lichtjes. Er staat ook wijn op tafel. Jan Kort drinkt dan graag een glaasje mee. 'Maar hij drinkt het tegenwoordig als limonade', zegt Ria. 'In tien minuten is het glas leeg. Dan zegt hij: “Lekker, ik lust er nog wel een.” Dus dan schenk ik maar water in. Want op elk doosje medicijnen staat: voorzichtig met alcohol.' Ook de nachtmis is er niet meer bij, noch voor de familie Olierook, noch voor de familie Kort. Ria: 'De kans is groot dat Jan weer weg wil zodra de mis is begonnen. Grote groepen vliegen hem aan. Dus we houden het zo rustig mogelijk.'

Lekker slapen

Bij verpleeghuis Lauwershof zal er met Kerstmis een kerstlunch zijn. Ook Tiny Olierook gaat daar waarschijnlijk heen. Ze bezoekt haar man meestal twee keer per dag, ook vandaag. We lopen naar de kamer van Cees. Hij slaapt in zijn stoel, de reumatische handen broos in zijn schoot. Tiny dekt hem toe met een deken. Hij wordt wakker, lacht en brabbelt. 'Ja', antwoordt Tiny geruststellend. Op een prikbord hangen kaarten en foto's, daar kunnen straks de kerstkaarten bij. Vanaf de gang klinkt de schelle stem van een mevrouw in de war, maar Cees kijkt tevreden voor zich uit. Tiny lacht: 'Soms ben ik blij dat hij hardhorend is.' Ze staat op en buigt zich over haar man. 'Ga nog maar even lekker slapen. Vanavond kom ik weer.'

Tips voor geslaagde feestdagen

Hoe maak je de feestdagen prettig, ook voor iemand met dementie? Wat helpt is bewust omgaan met deze periode in het licht van de nieuwe situatie, mogelijkheden en beperkingen.

• Organiseer niet te veel drukte. Denk erover na wat op dit moment past bij degene met dementie: wel of geen versiering, uit of thuis vieren, gasten uitnodigen of niet.
• Houd oude gewoonten rondom Kerst aan, bijvoorbeeld kerkdienst en broodmaaltijd. Maar bedenk ook hier weer of het past om veel af te wijken van het dagelijkse patroon.
• Bereid van tevoren praktische zaken als kleding en eten goed voor, zodat tijdens de feestdagen de begeleiding voorop kan staan.
• Als alcohol een probleem is, denk daar dan nu zeker over na: bijvoorbeeld niet meer dan een halve fles neerzetten of alcoholvrije wijn serveren.
• Deel de zorg zo nodig. Vraag kinderen, een gast of vrienden over de vloer die de situatie kennen.

https://www.dementieonline.nl/mantelzorgers/tips/vijf-tips-voor-geslaagde-feestdagen