Fijne feestdagen, ook met dementie!

Voor velen zijn de feestdagen een lichtpunt in donkere decemberdagen. Voor mensen met dementie kan het een verwarrende periode zijn. Hoe maak je er een feest van, ook voor wie weinig prikkels kan verdragen?

Mensen met dementie gedijen bij regelmaat en routine, bij voorspelbare dagen waarop alles volgens een vast patroon verloopt. Om half elf koffie, om één uur de lunch. Ze voelen zich het fijnst in een bekende omgeving met elk meubelstuk op een vaste plek. Hoe voorkom je dat de feestdagen met alle toeters en bellen te stressvol zijn? Angelique Vlaar is bestuurder bij Jonkerszorg, een organisatie voor mensen met dementie in Hoogwoud. 'Het begint met Sinterklaas', zegt ze. 'Hij komt ook bij ons op bezoek. Hij schuift dan om half elf aan bij de koffie, maakt hier en daar een praatje en we zingen samen de bekende sinterklaasliederen. De Sint blijft hooguit een kwartier en dan vertrekt hij weer. De pakjes bewaren we voor een ander moment. Want anders wordt het te veel.'

Kort en kleinschalig

'Houd het kort en kleinschalig', adviseert Angelique Vlaar altijd. 'Ook tijdens de Kerst.' Volgens haar doe je mensen met dementie geen plezier met een zevengangendiner en vijftien man aan tafel. 'Ze begrijpen de wereld om zich heen steeds minder goed', zegt ze. 'Dat maakt hen onzeker. Ze vragen zich af wie al die gasten aan het kerstdiner zijn.' Een gesprek één op één is voor iemand met dementie beter dan een groepsgesprek. Soms wordt ook het eten lastig. Angelique: 'Mensen weten niet meer welk bestek ze voor een gerecht moeten gebruiken. Of begrijpen überhaupt niet meer wat je ermee moet. Maak dan kleine kant-en-klare hapjes. Toastjes waar niets van af kan rollen en die je met je hand naar de mond brengt.'

Halfvol

Zingen tijdens de kerstdagen is feestelijk, ook voor veel mensen met dementie. Bekende liedjes, zoals 'Stille nacht, heilige nacht', en 'Er is een kindeke geboren op aard'. Angelique Vlaar: 'Er zijn natuurlijk ook mensen die niet van zingen houden. Zet dan mooie, sfeervolle kerstmuziek op.' Een borrel of wijntje hoeft geen probleem te zijn. Angelique: 'Let wel op de hoeveelheden. Mensen zijn soms vergeten dat ze al twee glazen hebben gehad. Het kan helpen om een halve fles op tafel te zetten. Dan kun je na twee glazen zeggen: het is op. Dat klinkt vriendelijker dan: jij krijgt niet meer.' Als de combinatie met medicijnen gevaarlijk is, kan alcoholvrije wijn een uitkomst bieden. Angelique: 'Zo'n fles kun je ook mooi uitschenken in chique hoge glazen.'

Gewoon naar bed

Als klap op de vuurpijl komt vervolgens Oudjaar. Mensen schrikken van knalvuurwerk. Ook kan het vervelende oorlogsherinneringen doen herleven. 'Laat iemand met dementie rustig om tien uur naar bed gaan', zegt Angelique. 'Of op het tijdstip dat ze gewend zijn. Hen wakker houden tot de jaarwisseling kan veel onrust brengen. Uitzonderingen natuurlijk daar gelaten. En serveer daags erna 's middags of aan het begin van de avond een glaasje champagne met een oliebol.'

Snel weer opruimen

Sommige families laten tot na het Driekoningenfeest de kerstboom staan. 'Te lang', zegt Angelique Vlaar. 'Het brengt mensen in verwarring: is het nog Kerstmis? Moet het nog Kerstmis worden? Dus ruim de spullen snel weer lekker op. Dan is alles weer gewoon zoals het altijd was. Met regelmaat en routine, en voorspelbare dagen waarop alles volgens een vast patroon verloopt.'

< Terug naar home

Deel deze pagina