Print deze pagina
'Ik, last van dementie? Welnee'
Mensen met (beginnende) dementie doen vaak alsof er niets aan de hand is en verhullen de achteruitgang van hun vaardigheden en kennis. Als mantelzorger kun je daar het beste luchtig mee omgaan.
Veel mensen met dementie verbloemen tegenover anderen hun dementie. Soms door hiaten in het geheugen aan te vullen met verzonnen feiten, soms door vast te houden aan oude routines of door anderen de schuld te geven als iets misgaat. 'Het is begrijpelijk dat mensen dit doen. Iedereen wil zo lang mogelijk zijn eigenwaarde behouden en juist die raak je kwijt door de dementie', zegt Gerben Jansen.
Eigenwaarde respecteren
Jansen is casemanager voor mensen met dementie en beantwoordt daarnaast vragen op Dementie.nl. Volgens hem is het belangrijk dat mantelzorgers proberen de eigenwaarde van de persoon met dementie te respecteren. Bijvoorbeeld door iemand niet voortdurend te corrigeren of te confronteren met zijn of haar fouten.
Goede babbel
Jur Sluis (67) is een charmante, vrolijke en welbespraakte man. Op het eerste gezicht verraadt niets zijn dementie. 'Ik heb een goede babbel. Als ik mensen ontmoet, zeg ik niet meteen: “Ik ben Jur en heb dementie”. Soms merken mensen dat ik dingen dubbel zeg. Dat ik mijn dementie soms verzwijg, heeft niets te maken met verbloemen. Ik wil alleen niet dat er te veel nadruk op ligt.'
Onbegrijpelijke fouten
Zeven jaar geleden moest hij stoppen met zijn werk als ambtenaar voor de gemeente Alkmaar. 'Ik had een goede functie met veel verantwoordelijkheden en contacten. Ik probeerde mijn vergeetachtigheid te negeren, maar ik maakte steeds meer onbegrijpelijke fouten.' In 2013, nadat hij de diagnose dementie kreeg, moest hij ontslag nemen. Jur Sluis: 'Dat was afschuwelijk. Een jaar lang bleef ik binnen, wilde niemand zien en spreken. Ik schaamde me zo.'
Acceptatie
Dankzij de steun van anderen en zijn echtgenote heeft hij inmiddels de dementie geaccepteerd. 'Ik heb een geweldige en doortastende vrouw die mij regelmatig voor een boodschap eropuit stuurt en me accepteert zoals ik ben. Ik heb het idee losgelaten dat ik ooit weer de man word die ik vroeger was en daarom kijk ik naar wat ik nog wel kan.' Hij speelt biljart en wandelt dagelijks met zijn honden. 'Daarnaast ben ik erg blij met mijn goede pensioen. Ik heb geen geldzorgen en nu ik 67 jaar ben, is het logisch dat ik gepensioneerd ben, net zoals alle anderen van mijn leeftijd.'
Zo herken je verbloemend gedrag
* Sterk vasthouden aan structuur en vaste routines. Verdwijnt de routine (door ziekenhuisbezoek of verhuizing), dan gaat het mis;
* Ontwijkend gedrag;
* Een vraag steeds door de ander laten beantwoorden, bijvoorbeeld met: 'Dat weet jij beter';
* Anderen de schuld geven als men iets niet meer weet of er iets fout gaat;
* De dementie ontkennen.
Zo kun je ermee omgaan
* Ga op een luchtige manier met het verbloemen om;
* Geluk is meestal beter dan gelijk;
* Ga de confrontatie niet aan. Vraag je af of het belangrijk is dat je het (onjuiste) verhaal of gedrag corrigeert;
* Stel één vraag tegelijk en niet meerdere vragen in een zin. Mensen onthouden alleen het laatste deel;
*Laat iemand zo lang mogelijk zijn eigenwaarde behouden en neem niet alles automatisch over;
*Begrijp dat iemand aan het einde van de dag overprikkeld en uitgeput is door de hele dag 'gewoon' doen;
* Ga mee terug in de tijd. Als iemand opeens maar één keer per week wil douchen en zich wast aan de wastafel zoals vroeger, is dat erg?
Meer informatie
Kijk op Dementie.nlCasemanagers, onder wie Gerben Jansen, beantwoorden hier vragen van mantelzorgers.