Druk deze pagina afPrint deze pagina

Verzorgen op muziek

De verzorging van mensen met dementie gaat veel makkelijker als daarbij hun favoriete muziek klinkt, zegt Ignar Rip van Muziekgeluk. 'Muziek is een vuurtoren in de mist van dementie.'

Dat muziek veel kan losmaken bij mensen met dementie, is al een tijdje bekend. Oliver Sacks beschreef in zijn boek Musicofilia hoe sommige mensen met diepe dementie alleen uit hun apathie gewekt konden worden door muziek. Dat komt doordat het muzikale geheugen niet door dementie wordt aangetast. Muziek activeert het gehele brein, waardoor herinneringen naar boven komen.

Persoonlijke muziek

'Door muziek kun je weer contact maken met je gevoelsleven, ook als dat verdwenen leek te zijn', zegt Ignar Rip van Muziekgeluk. Hij bedacht een vijfstappenplan voor het maken van zorggerichte afspeellijsten, met liedjes die zijn afgestemd op de persoonlijke muzieksmaak van de luisteraar. Tijdens Alzheimercafés en in trainingen voor zorginstellingen vertelt hij hoe je muziek kunt inzetten in de dagelijkse zorg.

Muzikale ontdekkingsreis

De meeste ouderen voelen het meeste bij muziek die populair was tussen hun 15e en 25e jaar. Mantelzorgers kunnen hun kinderen of kleinkinderen inschakelen bij het maken van de muzieklijsten voor op de iPad, iPod, laptop of internetradio. 'Hartstikke leuk om samen die muzikale ontdekkingsreis te maken', aldus Rip.

Minder probleemgedrag

Zelf ontdekte hij de verlichtende werking van muziek toen hij, samen met zijn vader, zorgde voor zijn moeder die Alzheimer had. Tijdens alle dagelijkse zorgmomenten zetten zij muziek op. 's Middags wandelde Rip met zijn moeder zingend door de kamer; zo hadden zij contact. Vooral 's ochtends kan muziek veel onrust wegnemen, is zijn overtuiging. 'Mensen met dementie weten bij het wakker worden vaak niet waar ze zijn. Muziek kan dan een vuurtoren zijn in de mist. In de praktijk blijkt dat wie kalm en plezierig wakker wordt, de rest van de dag minder probleemgedrag vertoont.'

Muziekkussen

Ook de andere rituelen verlopen makkelijker met muzikale begeleiding die is afgestemd op het moment van de dag, weet de trainer. Zois er na het opstaan het altijd stressvolle ochtendritueel met douchen en aankleden. Later op de dag is bewegingsmuziek met activerende ritmes wenselijk en bij het slapen gaan sluimermuziek – eventueel met behulp van een speciaal muziekkussen.

Uitproberen

Het is een kwestie van uitproberen hoe vaak iemand met dementie het prettig vindt om muziek te horen, zegt Rip. Mantelzorgers moeten altijd goed kijken hoe het valt. Het kan alle kanten op: iemand die altijd een hekel had aan muziek, kan nu ineens een liefhebber zijn.

Plezier

Er wordt in instellingen nog nauwelijks gewerkt met persoonlijke muziek, heeft Rip ontdekt. Sterker: rond zieken is het altijd stil. Zonde dat niet meer mensen er in de dagelijkse zorgpraktijk gebruik van maken, vindt hij. Daarom geeft hij lezingen en trainingen over dit onderwerp. Muziek biedt een gevoel van veiligheid en huiselijkheid, en daarmee valt niet alleen onrust te voorkomen, maar ook plezier te maken.

Beter contact

De voordelen van muziek zijn misschien nog wel groter voor de mantelzorger dan voor de verzorgde, denkt hij. 'Het gaat om de wisselwerking. Iemand die slecht loopt krijgt een stok. Muziek kan voor iemand met dementie een geestelijke rollator zijn. Dat voelt degene die je verzorgt haarfijn aan. De zorg gaat gemakkelijker, het is gezelliger in huis en je hebt een beter contact.'

 

Meer informatie en inspiratie

Muziekactiviteiten in de regio

  • Alkmaar: Geheugenkoor Alkmaar
  • Enkhuizen: Koor 'Zingen doe je nooit alleen' in Woonzorgcomplex Overvest. Bel voor meer informatie naar (0228) 853 000
  • Schagen en Heerhugowaard: Muziekkoor'Op eigen wijze'. Bel voor meer informatie naar Anne-Marie Ursem, (0226) 423 356 of (06) 3096 1092. E-mail: k.ursem@quicknet.nl
< Terug naar home
Deel deze pagina