Print deze pagina
De weg vergeten naar de wc
Bij mensen met dementie lijkt het soms alsof ze last hebben van incontinentie. Terwijl het urineverlies heel vaak voortkomt uit de omstandigheden. Ina Wesseling is dementieverpleegkundige. ‘Wij adviseren vaak om een bordje ‘wc’ op de deur te plakken.’
Er zijn vele vormen van incontinentie. Een daarvan is ‘functionele incontinentie’. Bij die vorm werken blaas en urinewegen goed, maar zijn er andere redenen waarom iemand urineverlies heeft. Dit komt vaak voor bij mensen met dementie. Ina Wesseling is dementieverpleegkundige op Texel. ‘Zaken die voor iedereen vanzelfsprekend zijn’, zegt ze, ‘zijn dat niet meer voor iemand met dementie. Bijvoorbeeld de juiste deur openen als je naar de wc moet. Of de broekriem losmaken. Dan lijkt het alsof iemand met dementie ook incontinent is geworden. Het is dus altijd belangrijk om de werkelijke oorzaak van incontinentie te achterhalen.’
Kleine aanpassingen
Volgens Ina Wesseling zijn kleine aanpassingen heel vaak een oplossing voor het incontinentieprobleem bij mensen met dementie. ‘Een broek met een gemakkelijke knoop’, zegt ze. ‘Of een bordje ‘wc’ op de deur.’ Ook ziet ze vaak dat de route naar de wc tot veel ongewenste afleiding leidt. ‘Mensen lopen langs de kapstok, zien jas en hoed hangen, en denken: het zonnetje schijnt, mooi weer om even te gaan wandelen. Of hun gedachten dwalen af bij de foto’s van de kleinkinderen. Ze realiseren zich niet meer dat ze op weg waren naar de wc. Het is voor mantelzorgers belangrijk om dat soort processen te begrijpen. Dan kunnen zij op die punten aanpassingen doen waarmee ze een volgende keer voorkomen dat het fout gaat.’
Medicijnen en incontinentiematerialen
Soms hebben mensen met dementie ook last van andere vormen van incontinentie. Bijvoorbeeld urgentie-incontinentie, waarbij de blaas te laat een prikkel doorgeeft aan het ruggenmerg. Ina Wesseling: ‘Als mantelzorgers vermoeden dat zoiets aan de hand is, is het raadzaam om dat te bespreken met de huisarts. Want voor urgentie-incontinentie bestaan bijvoorbeeld medicijnen.’ Ook zijn er volgens Ina uitstekende incontinentiematerialen op de markt. Voor incontinentie in de nacht kan een postoel uitkomst bieden, of een wegwerponderlegger en een steeklaken in bed. Het gaat bij dementie overigens nagenoeg altijd om urine-incontinentie. Ina Wesseling: ‘Als mensen incontinent zijn voor ontlasting, is er vaak meer aan de hand. Je ziet het minder vaak bij mensen met dementie die nog thuis kunnen wonen.’
Schaamte
De incontinentie van een partner kan de relatie beïnvloeden. Ina Wesseling: ‘Soms vinden mantelzorgers het moeilijk om hun partner met dementie te helpen bij het verschonen, of voelen ze irritatie als het bed alweer nat is. Hoewel we ook mantelzorgers zien die er juist géén probleem van maken.’ Veel mensen met dementie ervaren schaamte rondom het thema. ‘Mensen moffelen hun natte ondergoed weg in een hoekje, of ze spoelen de inleggers door de wc. Het is dan belangrijk om het gesprek erover aan te gaan. Geruststellen door te zeggen dat het niets is om je voor te schamen, en dat het veel mensen overkomt. En uitleggen dat er heel goede en discrete opvangmaterialen bestaan.’
Hulpmiddelen bij incontinentie
Grofweg zijn er drie vormen van incontinentiemateriaal:
1) Inleggers voor mensen die dagelijks druppels of scheutjes urine verliezen.
2) Pants (broekjes) voor mensen die wat meer urine verliezen of voor mensen met dementie die een inlegger niet prettig vinden.
3) Slips met plakstrips voor bijvoorbeeld mensen die bedlegerig zijn.
Soms gebruiken vrouwen met beginnend urineverlies maandverband als incontinentiemateriaal. Dat is af te raden. Maandverband is bedoeld om na een paar uur te verschonen, anders gaan bacteriën broeien. Ze kunnen op de huid of in de blaas infecties veroorzaken.
Blijf drinken
Om het urineverlies te beperken, gaan mensen soms minder thee of water drinken. Dat kan leiden tot uitdrogingsverschijnselen. Ina Wesseling: ‘Mensen die uitdrogen raken nog verwarder. Zo raak je dus in een vicieuze cirkel. Blijven drinken is belangrijk.’