Waar blijft de pil tegen dementie?

Tot op heden is er nog geen medicijn tegen dementie gevonden. Wel zijn er middelen die de symptomen van de ziekte van Alzheimer kunnen bestrijden. Ze werken niet bij iedereen. Hoe is de stand van zaken?

Dementie is een hersenziekte met verschillende oorzaken. Dus ook de zoektocht naar een medicijn verloopt via verschillende wegen. Alle inspanningen ten spijt is er tot op heden voor geen enkele vorm van dementie een geneesmiddel op de markt. Rik Ossenkoppele is neurowetenschapper bij het Alzheimercentrum Amsterdam UMC. 'De hersenen zijn een kwetsbaar orgaan en lastig te onderzoeken', zegt hij. 'Je kunt bijvoorbeeld niet straffeloos een biopt nemen of het orgaan blootleggen, wat bij veel andere organen wel kan. Dat is een van de factoren die de zoektocht naar medicatie bemoeilijken.'

Symptoombestrijder

Wel zijn er enkele middelen die symptomen van de ziekte van Alzheimer verzachten. Het zijn de zogenoemde Acetylcholine-esterase-remmers: medicijnen die de aandacht van een patiënt verbeteren en daardoor indirect ook het geheugen. De medicijnen werken met name bij patiënten in het beginstadium van de ziekte van Alzheimer. 'Maar niet bij iedereen', zegt Rik Ossenkoppele. 'Bovendien is een juiste diagnose van uitermate groot belang. Want de medicatie kan juist averechts werken bij patiënten met andere vormen van dementie, zoals frontotemporale dementie.'

Aducanumab

Onlangs, in oktober 2019, kondigde het Amerikaanse biotechbedrijf Biogen het nieuwe medicijn Aducanumab aan. Dit zou de achteruitgang remmen bij de ziekte van Alzheimer. Het middel zorgt ervoor dat amyloïd wordt opgeruimd, het eiwit dat zogenaamde plaques vormt in de hersenen. Rik Ossenkoppele vindt het veelbelovend nieuws, maar houdt tegelijkertijd een flinke slag om de arm. 'Aducanumab is alleen nog onderzocht bij beginnende Alzheimer. Bovendien is het een zwaar medicijn met diverse bijwerkingen, zoals tijdelijke vochtophoping in de hersenen en verwardheid. Ook moet het middel nog goedgekeurd worden voor de Amerikaanse én de Europese markt.'

Gezonde leefstijl

Wereldwijd gaat de zoektocht naar effectieve geneesmiddelen onverminderd voort. Tegelijkertijd zoekt men naar preventieve ingrepen die de ziekte dementie – in welke vorm dan ook – kunnen voorkomen. Een gezonde leefstijl is een belangrijke factor: niet roken, veel bewegen, gezond eten, nieuwsgierig blijven én de hersens laten kraken. Ossenkoppele: 'Ook mensen met beginnende dementie kunnen nieuwe dingen leren. Het is belangrijk dat ze dit ook blijven doen, steeds op het niveau dat zij aankunnen. Dat vereist soms wat geduld van de mantelzorgers. Maar de voldoening is groot. Voor patiënt én mantelzorger.'

Het roer omgooien

Rik Ossenkoppele heeft jarenlang mensen met dementie onderzocht en zodoende veel gesproken met mantelzorgers. 'Ik heb van die gesprekken erg veel geleerd', zegt hij. 'Onder andere dat mensen heel flexibel zijn. Zodra ze de diagnose krijgen, valt er vaak een last van hun schouders. Eindelijk kunnen ze de ziekte van zichzelf of van hun partner gaan accepteren. Ik zag echtparen die meteen het roer omgooiden en hun dromen gingen waarmaken. Ze bezochten hun dochter in Australië of maakten een grote reis naar Zuid-Afrika, nu dit nog mogelijk was. Sindsdien waak ik ervoor om alleen de nare kanten van de ziekte te benoemen. Natuurlijk, het is een zware tijd voor patiënten en mantelzorgers. Maar tegelijkertijd kan het óók een mooie, intense en liefdevolle tijd zijn.'

< Terug naar home

Deel deze pagina