Print deze pagina
Mentor komt op voor wilsonbekwame persoon
Op een gegeven moment kunnen mensen met dementie zelf geen zorgbeslissingen meer nemen. Als zij geen partner hebben die dat wél kan, kan de kantonrechter een mentor aanstellen.
Iemand die door dementie niet goed meer beslissingen kan nemen over medische zorg of begeleiding, is wilsonbekwaam. Vaak wordt dan de partner de vertegenwoordiger, of een kind, broer of zus. Wanneer de persoon niet meer in staat is zelf iemand aan te wijzen, kan de kantonrechter een mentor toewijzen. De mentor vertegenwoordigt de cliënt, raadpleegt en informeert de familie en rapporteert jaarlijks aan de kantonrechter.
Onafhankelijke partij
Mentorschap kan vervuld worden door een vrijwilliger van de Stichting Mentorschap of door professionele mentoren, zoals Auke Heerding en Anneke Leeuwesteijn van bureau De Schakel-Mentorschap. ‘Wij helpen mensen die dat niet zelf kunnen, door op te komen voor hun belangen in zorg en welzijn’, vat Heerding samen. Hij en zijn vrouw hebben beiden een achtergrond in de zorg. Zij worden ingeschakeld als hun cliënt geen familie heeft, daar niet of nauwelijks contact mee heeft of als de familie onderling verdeeld is. ‘Soms zijn ze te emotioneel betrokken om goede beslissingen te nemen’, zegt Heerding. ‘We hebben nu bijvoorbeeld een cliënt met elf kinderen die onderling overhoop liggen. Dan heb je een onafhankelijke partij nodig.’
Paraplu
De mentoren bezoeken cliënten eens per zes tot acht weken. In het begin komen ze vaker, om een vertrouwensband te ontwikkelen. Heerding: ‘We kijken samen welke zorg hij of zij nodig heeft, bijvoorbeeld thuiszorg. Als er een zorgplan wordt opgesteld, moeten wij dat goedkeuren. We checken of de zorg ook volgens de gemaakte afspraken wordt uitgevoerd. We blijven betrokken als onze cliënt naar een zorginstelling verhuist.’
Beeld
De wensen van de cliënt zijn het uitgangspunt. ‘We gaan uit van zijn of haar normen en waarden, dus we parkeren onze eigen opvattingen’, zegt Heerding. Hij vindt het jammer dat zijn bureau soms zó laat wordt ingeschakeld, dat het moeilijk is om nog een goed beeld te krijgen van zijn cliënt. Als er familie is, kan die daarbij soms helpen. Wanneer hij ziet dat de financiën slecht geregeld zijn, kan de mentor een bewindvoerder aanvragen.
Duidelijke afspraken
Met de familie proberen de mentoren een goed contact op te bouwen. Heerding: ‘We maken vooraf duidelijke afspraken, waarbij ik benadruk dat de mentor te allen tijde bevoegd is om besluiten te nemen.’ Ook met de zorginstelling worden afspraken gemaakt, bijvoorbeeld over de informatievoorziening.’
Wel of niet behandelen
Een mate van afstand is vaak goed, denkt de mentor, vooral bij beslissingen over medische behandelingen. Bij een operatie of een zware behandeling gaat het om moeilijke afwegingen rondom de kwaliteit van leven. Vaak ligt er geen wilsverklaring. ‘Dit soort beslissingen nemen we op grond van de gesprekken die we met de cliënt hebben gevoerd en in samenspraak met de arts’, zegt Heerding. En, als het kan, met de familie, vult Leeuwesteijn aan. ‘We hadden een cliënt die veel pijn leed. Aan haar kind vroegen we of haar moeder wel eens iets gezegd had over levensbeëindiging. Dit zou mijn moeder niet gewild hebben, was het antwoord. Dat was een bevestiging van wat wij ook al dachten.’
Objectiever
Die objectieve benadering heeft ook zijn voordelen bij het maken van de afweging of iemand wel of niet thuis kan blijven wonen. Neem bijvoorbeeld die alleenwonende man met dementie die zijn huis had vertimmerd, wat regelmatig leidde tot kortsluitingen. Ondanks de onveilige situatie wilde zijn familie pertinent niet dat de man naar een zorginstelling verhuisde. Het was niet alleen onveilig voor hemzelf, maar ook voor zijn buren. Ook de thuiszorg weigerde te komen. ‘Via de rechter heb ik deze cliënt toen gedwongen laten opnemen’, zegt Heerding. ‘Daar heeft hij het nu erg naar zijn zin. Zijn familie is er achteraf toch blij mee.’
Meer informatie
Cliënten moeten zelf betalen voor mentorschap. Als dat niet kan, kan via de bewindvoerder bij de gemeente een aanvraag gedaan worden voor bijzondere bijstand. Het mentorschap kent vaste tarieven. Het tarief voor een standaard mentorschap is gebaseerd op zeventien uur werk per jaar (2020).